Lettera-T
© Copyright by DUCATO di PIAZZA PONTIDA
Dizionario italiano - bergamasco a cura di CARMELO FRANCIA e EMANUELE GAMBARINI
Dizionario italiano - bergamasco a cura di CARMELO FRANCIA e EMANUELE GAMBARINI
| temperare- temprà, (consolare) consulà, cunsulà, (frenare) frenà, tègn indré,(mescolare)mes-cià, taià,(mitigare)mitigà,(moderare) moderà,(regolare)regolà, (smorzare)smorsà temperato- (modesto) modèst, (tiepido)téped temperatura- tempradüra temperino- temperì, temprì, (coltello) cortèl tempesta- (grandine) tempèsta, tompèsta (ün an tempèsta, l’otr’an fà fèsta; no l’ tempèsta mai per töcc), (burrasca) börasca, (furia) föria, (intemperie) intempérie, (pioggia)piöìda,(temporale) temporàl,(turbamento)türbamét*, törbamènt*,(turbine) stravènt, (violenza)violènsa* tempestare- tempestà, tompestà, (importunare) importünì, caà ‘l fiàt, tö ‘l fiàt, secà la mare, sgiunfà i bale,(lanciare)tirà, sgiaventà, (percuotere)refónd, zolà, sterlöcà, (tormentare)tormentà, fà penà, tossegà, fà cös ergü co l’ài, fà èd la lüna ‘n del póss,(turbare)türbà* tempestivo- (opportuno)in prepòst, (utile)ötel, ütel tempestoso- tempestùs*, (burrascoso)börascùs*, (impetuoso) impetüùs tempia- póls tempietto- (cappella) capèla tempio- césa maestusa, cesù tempo- tép (a l’ gh’è piö tép che éta; ol tép l’è töt tacàt; chi à tép, no spète tép; dré al bröt tép a l’ vé ‘l seré; ol bèl tép e la bèla zét no i stöfa mai; ol tép a l’ giösta töt; ol tép a l’ và che ‘l gula e no se n’ |
rincórs gnach; töcc i laùr a sò tép; bisògna lassà ‘l tép al tép; ol tép l’è galantòm), (tempaccio) tempàss, tép bröt, tép de làder (de móna),(allargarsi il t.)tiràs fò (fàs fò, giöstàs) ol tép, turnà ‘l bèl tép, (a t.)golòt golòt,(a t. e luogo)a tép e löch,(col t.)a lóngh andà, co l’indà del tép,(dar t.)dà ‘l tép al tép, (far cattivo t.)temporegià, fà bröt tép,(in t.)a ura,(per t.)a bunura,(perdere t.)pèrd (bötà vià) ‘l tép,(quando avrà t.)in sò còmodo,(stare al t.)stà a batüda, (un t.)al tép,(t. brevissimo)da Nedàl a san Stéfen,(è ormai t. di) l’è ura de, l’è ura e tép de, (qualche t. fa)l’è ‘mpó,(nel t. passato)tép indré,(t. nuvoloso) tép insorgnét,(riparare al t. perduto)guadagnà ‘l tép perdìt,(t. piovoso)tép descocunàt, (battuta) batüda, (età) età, (inclemenza del t., intemperie) intempérie, (t. addietro, prima) prima, pröma, (bel t., primavera)primaéra, (senza t., sempre)sèmper, sèmpre, de töte i ure, (stagione)stagiù, (volta)ólta tempora(le quattro t.) - tèmpor (tat chi fà bé, cóme chi fà mal i desüna i tèmpor de Nedàl) temporale- temporàl, (grosso t.) temporalù,(tempesta)tempèsta temporaneo- (precario)precare, (provvisorio)proisòre temporeggiamento- (pazienza) passiènsa, irtü de l’àsen temporeggiare- (differire)diferì, (indugiare)dimàs,(ritardare) ritardà*, (tardare)tardà, tardità, (titubare)anguilà |
|
