Online Italian/Bergamasque Dictionary - Letter A

Letter A

a a, (dall’a alla zeta) da l’a fina zó al bös, da l’a fina al ron, dal ron al con

abate abàt, abate, (canonico) canònech, calònech

abbacchiare bacà, pergà, pertegà

abbacchiato (sono a.) a l’ par ch’i m’àbie bastunàt sö

abbacinante (luminoso) lüminùs*

abbaco abàch, abachì

abbadare badà, fà bada

abbagliamento (illusione) ilüsiù

abbagliante (luminoso) lüminùs*

abbagliare barbelà i öcc, (accecare) inorbì, (affascinare) incantà, infasnà, (illudere) ilüdì*, (ingannare) inganà, buserà, ciulà, gabolà, oselà, ingabolà

abbaglio (errore) erùr, futa, marù, marunada, capelada, fal, (prendere un a., sbagliare) sbaglià, falà, (sbaglio) sbaglio, (splendore) splendùr, spiandùr

abbaiare baià, bupà, bór, borì,sbecà, (gridare) cridà, cassà fò di vèrs, fà di vèrs, (lamentarsi) lömentàs, (latrato), bài (protestare) protestà

abbaino lüsaröl, (a. abitabile) mansarda*, (stanza) stansa

abballare (imballare) imbalà

abballottare (ballottare) balotà

abballottolare (spiegazzare) strafognà, strefognà

abbambinare (trasportare) trasportà*

abbandonare abandunà, bandunà, oltà la schéna, (rifl.) bandunàs, lassàs indà, (confidare) confidà, (cedere) céd, cedì, rèndes, rendìs, (dare) dà, (deporre) mèt zó, deponì, (dimettersi) dimètes, (disertare) desertà, (lasciare) lagà, lassà, (omettere) lagà fò, lagà föra, lassà ‘n biànch, (recedere) decampà, (rinunziare) rinunsià, renönsià, (ritirare) ritirà, (sacrificare) sacrificà, (scapricciarsi) scaprissiàs, (sdraiarsi) bötàs zó, slongàs zó*, (sfogare) sfogà, sfogàs, (tralasciare) tralassà, (trascurare) trascürà, trasandà, lassà ‘ndà

abbandonato (solo) sul, sól, sul sulèt

abbandono (in a.) a l’abandù

abbarbagliamento barbelamét de öcc, orbéra

abbarbagliare imbarbaià, (abbagliare) barbelà i öcc

abbarbagliato (sbalordito) sbalordìt*, sbalurdìt*

abbarbicare (stringere) strèns, strenzì

abbarbicarsi (radicare) mèt i raìs, fà i raìs, (stare) stà

abbarcare (raccogliere) tö sö, regói, reguì, argòi, catà sö

abbaruffare (disordinare) desurdenà, disurdenà, desgiöstà, (litigare) litigà, èss in càösa, (rissare) tacà lite

abbaruffarsi (azzuffarsi) rampàs adòss

abbaruffio (disordine) desùrden, disùrden, (rissa) lite

abbassamento sbassada, (a. di prezzo, ribasso) ribàss, (deposizione) deposissiù

abbassare bassà, sbassà , (calare) calà, lassà zó, (abbassarsi, chinarsi) sbassàs zó, (declinare) declinà, (degnare) degnà, (degradare) degradà, (diminuire) diminüì*, smenüì, (piegare) piéga, (ribassare) ribassà*, (scendere) vègn zó, indà de ‘n zó, (spingere) rösà, rüsà, sbötà, sbörlà, spuncià, (umiliare) ümilià

abbasso abàss

abbastanza assé, abastansa, (assai) assé, (sufficienza) süficènsia

abbattere tirà zó, abàt, abatì, (abbacchiato) bacàt, (affranto) sdernàt, (demolire) demolì*, bötà zó, (disfare) desfà, (indebolire) indebolì, (macellare) macelà* massacrà, (rovinare) rüinà, (scalzare) scalsà, (stancare) stöfà, (uccidere) copà, mandà al creatùr, (vincere) èns, enzì, vèns, venzì

abbattersi abatìs, abàtes, (decadere) decadì

abbattimento (disperazione) disperassiù, (malinconia) malinconéa, biligòrnia, tenebréa, (stanchezza) strachèssa, (strage) strage, sfarsabatàia, massacro, mazacara

abbattuto abatìt, (debole) débol, (stanco) stöf, strach

abbatuffolare biglotà

abbazia badéa, (convento) convènt, (chiesa) césa, gléssia

Abbazia (loc.) Badéa [i póm/i carbunér de (soprannomi)]

abbecedario abecedare, abicidare, (abbici) abicì, (alfabeto) alfabèt, (sillabario) silabare

abbellimento (fregio) fris, (ornamento) ornamènt*, ornamét*, (paramento) paramét, paramènt

abbellire abelì, (adornarsi) cincinàs, mètes a la èa, (decorare) decorà, (ornare) ornà, feità

abbeverare dà de biv ai bèstie, fàle biv

abbeverarsi (bere) biv

abbeveratoio biaröl, albiöl

abbigliamenti (a. vani) ferlechinade, ferlìch ferlòch

abbigliamento (a. delle bestie da tiro, finimento) förnimènt

abbigliare estì, vestì, (rifl.) estìs, ginginàs sö, fàs bèl, mètes a la éa, (ornare) ornà, feità, (vestire) estì, vestì, (v. in gala) mètes in parada

abbigliatoio (stanza) stansa, (toletta) toalèta

abbinare binà, (appaiare) perà, (unire) ünì, mèt insèma

abbindolamento (inganno) ingàn, bassèta, (lusinga) lüsinga*, (zimbello) sàmbel, bagèl, pacèl

abbindolare imbindolà*, ingabolà, (imbrogliare) imbroià, (ingannare) inganà, buserà, ciulà, gabolà, oselà, (scroccare) scrocà, menà la röda, fà ‘l rödù

abbiosciare (indebolire) indebolì

abbisognando al caso

abbisognare bisognà, ertì, scömì

abbobbatore paratore) paradùr

abboccamento (appuntamento) apuntamènt, (congresso) congrèss*, (convegno) convègn*, (visita) vìsita, ìsita

abboccato (pieno) pié

abbocconare (partire in piccole parti) taià sö a bocù

abbonacciare (calmare) calà, padimà, (placare) placà

abbonamento abunamènt

abbonare bunà

abbondante bondànt, (largo) largh, (molto) tant, tantèl, tantelèt, féss, fiss, (pieno) pié, (ricco) réch, sciòr, sciùr

abbondantemente (abbastanza) assé, abastansa

abbondanza bondansa, bondéssia, (averne in a.) ìghen de ènd, (essere nell’a.) ìgla ucia, (in a.) a balòch, (a. meravigliosa) a l’ghe n’è ü spetàcol, (grande quantità) sdèrna, öna sbörlada, (a bizzeffe) a brondós, (cuccagna) cöcagna, (eccesso) ecèss, (infinità) infinità*, (quantità) quantità, (ricchezza) richèssa*

abbondare bondà, (concedere) concéd*, (largheggiare) larghegià*, larghesà*

abbonire (calmare) calmà, padimà, (placare) placà

abboracciatura (lavoro) laùr, laorére

abbordare (approdare) indà a rìa, (incontrare) incontrà

abborracciare fà i laùr ü tat la pèrtega, (fare) fà, (strapazzare) strepassà

abborracciato (precipitoso) precipitùs*

abbottonare butunà sö, (allacciare) lassà sö

abbottonatura butunéra

abbozzare abossà, sbossà, (dipingere) depèns, depengì, (dirozzare) sgrossà zó, (disegnare) dissegnà, dessegnà, (fare) fà, (formare) furmà, (digrossare) sgrossà zó, (scrivere) scriv, scriì, (sorridere) grigninà

abbozzo abòss, sbòss, (bozzetto) sbossèt, abossèt, (descrizione) descrissiù, (disegno) dissègn, dessègn, (lavoro) laùr, laorére, (minuta) minüta, (modello) modèl, (schizzo) schéss, (scritto) scrécc

abbracciaboschi (edera) édera, édra, sempervérd, ninòla, égna, lécna, irna

abbracciare brassà fò, (cingere) senzì, (circondare) sircondà*, sercià, sircià, (comprendere) comprènd*, (contenere) contègn, contegnì, (prendere) ciapà, catà, tö, (stringere) strèns, strenzì, (unire) ünì, mèt insèma

abbraccio (saluto) salüt

abbraciare (ridurre in brace) imbrasà

abbrancare brancà, rancà, sanfà, (afferrare) ciapà sald, (prendere) ciapà, catà, tö

abbreviare (accorciare) scörtà, (diminuire) smenüì, (ridurre) ridüs, ridüsì

abbreviatura (compendio) abregé

abbreviazione (sigla) sigla*

abbrezzare (rabbrividire) sgrisulà, vègn cóld e frècc

abbrividire bagolà del frècc, sgrisulà, (rabbrividire) sgrisulà, vègn cóld e frècc

abbronzare brös-ciunà, (scurire) scürì, fà ègn iscür, (strinare) strinà, scambörlì

abbronzato còcc del sul

abbruciacchiare (strinare) strinà, scambörlì

abbruciamento brüsamét, (incendio) incèndio, brusamét

abbruciare (bruciare) brüsà, (seccare) secà

abbrunare (annerire) snigrà

abbrunire (abbronzare) brös-ciunà, (scurire) scürì, fà ègn iscür

abbrustolire bröstölì, strinà, scambörlì, (cucinare) cüsinà, fà de mangià, (strinare) strinà, scambörlì

abbuiare (oscurare, scurire) scürì, fà ègn iscür

abbuonare bunà

abbuono abóno

abburattare bögatà

abdicare (abbandonare) abandunà, bandunà, (dimettersi) dimètes, (lasciare) lagà, lassà, (rifiutare) refüdà, (rinunziare) rinunsià, renönsià

abdicazione (abbandono) abandù, (rifiuto) refüt

© Copyright by DUCATO di PIAZZA PONTIDA - 24122 BERGAMO - Piazza Pontida, 41 Tel. 035.210276.In accordance with the Copyright Law and the Civil Code, the reproduction of this publication, in whole or in part, by any electronic, mechanical, photocopying, microfilming, recording or other means, is prohibited. Bergamasco–Italian Dictionary edited by CARMELO FRANCIA and EMANUELE GAMBARINI