Online Italian/Bergamasque Dictionary - Letter A
a a, (dall’a alla zeta) da l’a fina zó al bös, da l’a fina al ron, dal ron al con
abate abàt, abate, (canonico) canònech, calònech
abbacchiare bacà, pergà, pertegà
abbacchiato (sono a.) a l’ par ch’i m’àbie bastunàt sö
abbacinante (luminoso) lüminùs*
abbaco abàch, abachì
abbadare badà, fà bada
abbagliamento (illusione) ilüsiù
abbagliante (luminoso) lüminùs*
abbagliare barbelà i öcc, (accecare) inorbì, (affascinare) incantà, infasnà, (illudere) ilüdì*, (ingannare) inganà, buserà, ciulà, gabolà, oselà, ingabolà
abbaglio (errore) erùr, futa, marù, marunada, capelada, fal, (prendere un a., sbagliare) sbaglià, falà, (sbaglio) sbaglio, (splendore) splendùr, spiandùr
abbaiare baià, bupà, bór, borì,sbecà, (gridare) cridà, cassà fò di vèrs, fà di vèrs, (lamentarsi) lömentàs, (latrato), bài (protestare) protestà
abbaino lüsaröl, (a. abitabile) mansarda*, (stanza) stansa
abballare (imballare) imbalà
abballottare (ballottare) balotà
abballottolare (spiegazzare) strafognà, strefognà
abbambinare (trasportare) trasportà*
abbandonare abandunà, bandunà, oltà la schéna, (rifl.) bandunàs, lassàs indà, (confidare) confidà, (cedere) céd, cedì, rèndes, rendìs, (dare) dà, (deporre) mèt zó, deponì, (dimettersi) dimètes, (disertare) desertà, (lasciare) lagà, lassà, (omettere) lagà fò, lagà föra, lassà ‘n biànch, (recedere) decampà, (rinunziare) rinunsià, renönsià, (ritirare) ritirà, (sacrificare) sacrificà, (scapricciarsi) scaprissiàs, (sdraiarsi) bötàs zó, slongàs zó*, (sfogare) sfogà, sfogàs, (tralasciare) tralassà, (trascurare) trascürà, trasandà, lassà ‘ndà
abbandonato (solo) sul, sól, sul sulèt
abbandono (in a.) a l’abandù
abbarbagliamento barbelamét de öcc, orbéra
abbarbagliare imbarbaià, (abbagliare) barbelà i öcc
abbarbagliato (sbalordito) sbalordìt*, sbalurdìt*
abbarbicare (stringere) strèns, strenzì
abbarbicarsi (radicare) mèt i raìs, fà i raìs, (stare) stà
abbarcare (raccogliere) tö sö, regói, reguì, argòi, catà sö
abbaruffare (disordinare) desurdenà, disurdenà, desgiöstà, (litigare) litigà, èss in càösa, (rissare) tacà lite
abbaruffarsi (azzuffarsi) rampàs adòss
abbaruffio (disordine) desùrden, disùrden, (rissa) lite
abbassamento sbassada, (a. di prezzo, ribasso) ribàss, (deposizione) deposissiù
abbassare bassà, sbassà , (calare) calà, lassà zó, (abbassarsi, chinarsi) sbassàs zó, (declinare) declinà, (degnare) degnà, (degradare) degradà, (diminuire) diminüì*, smenüì, (piegare) piéga, (ribassare) ribassà*, (scendere) vègn zó, indà de ‘n zó, (spingere) rösà, rüsà, sbötà, sbörlà, spuncià, (umiliare) ümilià
abbasso abàss
abbastanza assé, abastansa, (assai) assé, (sufficienza) süficènsia
abbattere tirà zó, abàt, abatì, (abbacchiato) bacàt, (affranto) sdernàt, (demolire) demolì*, bötà zó, (disfare) desfà, (indebolire) indebolì, (macellare) macelà* massacrà, (rovinare) rüinà, (scalzare) scalsà, (stancare) stöfà, (uccidere) copà, mandà al creatùr, (vincere) èns, enzì, vèns, venzì
abbattersi abatìs, abàtes, (decadere) decadì
abbattimento (disperazione) disperassiù, (malinconia) malinconéa, biligòrnia, tenebréa, (stanchezza) strachèssa, (strage) strage, sfarsabatàia, massacro, mazacara
abbattuto abatìt, (debole) débol, (stanco) stöf, strach
abbatuffolare biglotà
abbazia badéa, (convento) convènt, (chiesa) césa, gléssia
Abbazia (loc.) Badéa [i póm/i carbunér de (soprannomi)]
abbecedario abecedare, abicidare, (abbici) abicì, (alfabeto) alfabèt, (sillabario) silabare
abbellimento (fregio) fris, (ornamento) ornamènt*, ornamét*, (paramento) paramét, paramènt
abbellire abelì, (adornarsi) cincinàs, mètes a la èa, (decorare) decorà, (ornare) ornà, feità
abbeverare dà de biv ai bèstie, fàle biv
abbeverarsi (bere) biv
abbeveratoio biaröl, albiöl
abbigliamenti (a. vani) ferlechinade, ferlìch ferlòch
abbigliamento (a. delle bestie da tiro, finimento) förnimènt
abbigliare estì, vestì, (rifl.) estìs, ginginàs sö, fàs bèl, mètes a la éa, (ornare) ornà, feità, (vestire) estì, vestì, (v. in gala) mètes in parada
abbigliatoio (stanza) stansa, (toletta) toalèta
abbinare binà, (appaiare) perà, (unire) ünì, mèt insèma
abbindolamento (inganno) ingàn, bassèta, (lusinga) lüsinga*, (zimbello) sàmbel, bagèl, pacèl
abbindolare imbindolà*, ingabolà, (imbrogliare) imbroià, (ingannare) inganà, buserà, ciulà, gabolà, oselà, (scroccare) scrocà, menà la röda, fà ‘l rödù
abbiosciare (indebolire) indebolì
abbisognando al caso
abbisognare bisognà, ertì, scömì
abbobbatore paratore) paradùr
abboccamento (appuntamento) apuntamènt, (congresso) congrèss*, (convegno) convègn*, (visita) vìsita, ìsita
abboccato (pieno) pié
abbocconare (partire in piccole parti) taià sö a bocù
abbonacciare (calmare) calà, padimà, (placare) placà
abbonamento abunamènt
abbonare bunà
abbondante bondànt, (largo) largh, (molto) tant, tantèl, tantelèt, féss, fiss, (pieno) pié, (ricco) réch, sciòr, sciùr
abbondantemente (abbastanza) assé, abastansa
abbondanza bondansa, bondéssia, (averne in a.) ìghen de ènd, (essere nell’a.) ìgla ucia, (in a.) a balòch, (a. meravigliosa) a l’ghe n’è ü spetàcol, (grande quantità) sdèrna, öna sbörlada, (a bizzeffe) a brondós, (cuccagna) cöcagna, (eccesso) ecèss, (infinità) infinità*, (quantità) quantità, (ricchezza) richèssa*
abbondare bondà, (concedere) concéd*, (largheggiare) larghegià*, larghesà*
abbonire (calmare) calmà, padimà, (placare) placà
abboracciatura (lavoro) laùr, laorére
abbordare (approdare) indà a rìa, (incontrare) incontrà
abborracciare fà i laùr ü tat la pèrtega, (fare) fà, (strapazzare) strepassà
abborracciato (precipitoso) precipitùs*
abbottonare butunà sö, (allacciare) lassà sö
abbottonatura butunéra
abbozzare abossà, sbossà, (dipingere) depèns, depengì, (dirozzare) sgrossà zó, (disegnare) dissegnà, dessegnà, (fare) fà, (formare) furmà, (digrossare) sgrossà zó, (scrivere) scriv, scriì, (sorridere) grigninà
abbozzo abòss, sbòss, (bozzetto) sbossèt, abossèt, (descrizione) descrissiù, (disegno) dissègn, dessègn, (lavoro) laùr, laorére, (minuta) minüta, (modello) modèl, (schizzo) schéss, (scritto) scrécc
abbracciaboschi (edera) édera, édra, sempervérd, ninòla, égna, lécna, irna
abbracciare brassà fò, (cingere) senzì, (circondare) sircondà*, sercià, sircià, (comprendere) comprènd*, (contenere) contègn, contegnì, (prendere) ciapà, catà, tö, (stringere) strèns, strenzì, (unire) ünì, mèt insèma
abbraccio (saluto) salüt
abbraciare (ridurre in brace) imbrasà
abbrancare brancà, rancà, sanfà, (afferrare) ciapà sald, (prendere) ciapà, catà, tö
abbreviare (accorciare) scörtà, (diminuire) smenüì, (ridurre) ridüs, ridüsì
abbreviatura (compendio) abregé
abbreviazione (sigla) sigla*
abbrezzare (rabbrividire) sgrisulà, vègn cóld e frècc
abbrividire bagolà del frècc, sgrisulà, (rabbrividire) sgrisulà, vègn cóld e frècc
abbronzare brös-ciunà, (scurire) scürì, fà ègn iscür, (strinare) strinà, scambörlì
abbronzato còcc del sul
abbruciacchiare (strinare) strinà, scambörlì
abbruciamento brüsamét, (incendio) incèndio, brusamét
abbruciare (bruciare) brüsà, (seccare) secà
abbrunare (annerire) snigrà
abbrunire (abbronzare) brös-ciunà, (scurire) scürì, fà ègn iscür
abbrustolire bröstölì, strinà, scambörlì, (cucinare) cüsinà, fà de mangià, (strinare) strinà, scambörlì
abbuiare (oscurare, scurire) scürì, fà ègn iscür
abbuonare bunà
abbuono abóno
abburattare bögatà
abdicare (abbandonare) abandunà, bandunà, (dimettersi) dimètes, (lasciare) lagà, lassà, (rifiutare) refüdà, (rinunziare) rinunsià, renönsià
abdicazione (abbandono) abandù, (rifiuto) refüt






