Online Italian/Bergamasque Dictionary - Letter R
rabarbaro (radice amara) rabàrbaro, reobàrbaro, (r. alpino) römes, treügà
rabbattuffolare biglotà
rabbellire (rifiorire) turnà a fiurì
rabberciamento (accomodamento) comodamènt, comodassiù
rabberciare giöstà sö ergót, mèt sö öna pèssa, (adattare) adatà, (correggere) coregì, corègg, (rappezzare) pessà sö, (rimediare) remedià, rimedià, (riparare) riparà
rabbia ràbia, gnechìsia (la ràbia d’ la sira sàlvela per la matina; la ràbia la fà fà di spropósecc), (scoppiar di r.) büligà de ràbia, s-ciopà ‘n du de ràbia, (sfogare la r.) sfogà la ràbia, (trangugiare la r.) mangià d’ la ràbia, (ho una r. non ci vedo) no gh’ vède fina gnach de la ràbia, (collera) còlera, (furia) föria, (furore) fürùr, (ira) ira, futa, (odio) öde, (sdegno) desdègn*, (stizza) stissa
rabbioso rabiùs, (dim.) rabiusèt, (adirato) infiàt, (bilioso) biliùs, (impetuoso) impetüùs, (stizzoso) füghèta
rabboccare rasà, (rimboccare) oltà ‘ndré
rabbonire imbonì*, imbunì*, (ammansire) ümanì, dömestegà, (calmare) calmà, padimà, (placare) placà
rabbrividire sgrisulà, vègn cóld e frècc, (raccapricciare) insörì, insürì, reböfàs, (tremare) tremà, tremlà
rabbuffare (impigliare) impïà, (raccapricciare) insörì, insürì, reböfàs
rabbuffo petenada, filada, refilada, reböf, braàda, (fare un r. ad alcuno) dìn dré quàter a ergü, (rimprovero) rimpròero, mostassada, bruntulada, (risciacquata) resentada, (ramanzina) romanzina, intemerada, merémör, reciòch, póia, (strapazzata) strepassada
rabbuiare (oscurare, scurire) scürì, fà ègn iscür
rabbuiarsi introbiàs (cargàs) sö ‘l tép, vègn sö di nìoi
rabbuscarsi trobiàs sö
rabdomanzia (magia) magéa
rabescare (ornare) ornà, feità
rabesco (fregio) fris, (ornamento) ornamènt*, ornamét*, (scrittura) scritüra
rabico (rabbioso) rabiùs
rabido (furioso) föriùs, rabino
raccapezzare (raccogliere) tö sö, regói, reguì, argòi, catà sö, (ricordare) regordà, (scoprire) descuvrì, scuvrì, (trarre) tirà, trà, (trovare) troà
raccapricciare insörì, insürì, reböfàs, (rabbrividire) sgrisulà, vègn cóld e frècc, (tremare) tremà
raccapriccio segrisiù, segrimét, (impressione) impressiù, (orrore) orùr*, urùr*, (ribrezzo) ribrèss, (schifo) schéfe, (spavento) spaènt, chigarölaza, stremésse, (tremarella) tremaröla
raccattare (prendere) ciapà, catà, tö, (raccogliere) tö sö, regói, reguì, argòi, catà sö
racchetta rachèta*
racchiudere (comprendere) comprènd*, (contenere) contègn, contegnì, (covare) cuà
racciabattare (rabberciare) giöstà sö ergót, mèt sö öna pèssa, (rappezzare) pessà sö
racciarpare (rappezzare) pessà sö
raccogliere tö sö, regói, reguì, argòi, catà sö, (ammettere) amèt, (cogliere ) catà, (convocare) convocà*, (mietere) segà, (notare) notà, (prendere) ciapà, catà, tö, (racimolare) sgremorlà, spiglà l’öa, rampolà, (radunare) regondì, tirà ‘nsèm, (raggranellare) röspà, raspà ‘nsèm, (riscuotere) introità, incontrà di cöncc, scöd, scödì, (stringere) strèns, strenzì, (udire) sentì, sènt, (unire) ünì, mèt insèma
raccogliersi (pensare) pensà
raccoglimento (adorazione) adorassiù, (meditazione) meditassiù, (mente) mét, mènt, (quiete) quéte
raccolta racòlta, (r. abbondante di grano) smelgotada, (r. dell’uva, vendemmia) endömia, (assortimento) assortimét, (fascio) fass, (guadagno) guadàgn, (incetta) amàss, (mucchio) möcc, gröm, pila, (far r., raccogliere) tö sö, regói, reguì, argòi, catà sö, (chiamare a r., radunare) regondì, tirà ‘nsèm, (scelta) sièlta, (unione) üniù
raccolto racòlt, (r. ubertoso) racoltù, (pensieroso) penserùs, (stretto) strécc
raccomandare racomandà, (raccomandarsi, ricorrere) ricór, ricorì, (pregare) pregà, (proteggere) protegì, (supplicare) süplicà
raccomandata racomandada*
raccomandazione racomandassiù, (correzione) coressiù*, (preghiera) preghiéra*, (protezione) protessiù, (sostegno) sostègn
raccomodare (rappezzare) pessà sö, (rattoppare) giöstà sö, cunsà i pagn, tacunà, mèt sö öna pèssa, (rimediare) remedià, rimedià
raccomodare (rassettare) mèt a l’ùrden (la cà)
racconciamento (restauro) restàüro
racconciare (r. il tetto) recór, recorì, retecià, (correggere) coregì, corègg, (pettinare) petenà, pechenà, (rappezzare) pessà sö, (restaurare) restaürà, remontà, (riparare) riparà, (saldare) saldà
racconciatura remonta, giöstadüra
raccontare cöntà sö, (dire) dì, (esporre) esponì, (riferire) riferì
racconto racónt*, (novella) noèla, (romanzo) romàns
raccorciare (scorciare) scörtà, (tagliare) taià, teà
raccordare (unire) ünì, mèt insèma
raccordo racòlta
raccozzare (unire) ünì, mèt insèma
racemo (grappolo) grata, (racimolo) ràmpol, rampolì
Rachele Rachéle
rachitico rachìtech*
rachitide (v. rachitismo)
rachitismo mal del càter
racimolare sgremorlà, spiglà l’öa, rampolà, (raccogliere) tö sö, regói, reguì, argòi, catà sö, (raggruzzolare qualche soldo) trà insèm di soldarèi, (raspollare) rampolà, (unire) ünì, mèt insèma
racimolo ràmpol, rampolì
rada (golfo) gólf*
raddolcire (placare) placà, (temperare) temprà
raddoppiare indopià, rendopià, (aumentare) aümentà*, (piegare) piéga, (ripetere) ripét, ripetì, (sviluppare) svilüpà, svilüpàs
raddrizzare indrissà, retifilà, (correggere) coregì, corègg, (rettificare) retificà
radere rasà, (r. la barba) sbarbà, (cancellare) cancelà*, scanselà, (distruggere) destrüs, destrüsì, (levare) leà, tö vià, (limare) limà, (raschiare) raspà, (rasentare) passa apröf, sfrisà, (tagliare) taià, teà, (tosare) tusà, berondà
radiare (cancellare) cancelà*, scanselà, (splendere) sberlüsì, stralüsì
radiatore radiadùr*
radiazione (raggio) ragio
radica ràdica, (radice) raìs
radicale radicàl*
radicare mèt i raìs, fà i raìs, (stare) stà
radicchio redécc, radécc, scamössa, böt de redécc, (r. selvatico) redécc salvàdech, (insalata) insalata
radice raìs, (dim.) raisì, (accr.) raisòt, raisù, (r. amara, rabarbaro) rabàrbaro, reobàrbaro, (r. del granturco) ranfù del melgòt, (rafano) crén, (r. medicinale, scialappa) silapa, (base) base*, (causa) càösa
radio radio*
radiotelegrafia radio*
rado (raro) rar, (poco) póch, (scarso) scars, calante
radunanza (stormo) ròss, gröp
radunare regondì, tirà ‘nsèm, (refl.) regondìs töcc in d’ü sito, (convocare) convocà*, (raccogliere) tö sö, catà sö, (unire) ünì, mèt insèma
radunata (ritrovo) ritròvo*
radunati redöcc
raduno (comizio) comìssio*, (mucchio) möcc, gröm, pila, (ritrovo) ritròvo*, (riunione) riüniù*
radura ciarèla, spiàss, (prato) prat, (spiazzo) spiàss, (terreno) teré
rafano crén, (ravanello) raanèl
raffacciare (rinfacciare) rinfassà, imbötà
Raffaele Ràfael
raffardellare (imballare) imbalà
raffazzonare (assettare) setà, (fare) fà, (rabberciare) giöstà sö ergót, mèt sö öna pèssa
raffazzonarsi (far toletta) fà toalèta
raffermare (confermare) confirmà
raffermo (stantio) stantìt, éder
raffica (turbine) stravènt
raffigurare (rappresentare) rapresentà, (ravvisare) figürà, (riconoscere) riconòss, riconossì, (vedere) èd, edì, vèd, vedì
raffilare (tagliare) taià, teà
raffilatura (tagliatura) teadüra*
raffinare (affinare) sfinà, (dirozzare) sgrossà zó, (educare) edücà*, (purificare) pörificà
raffinatezza (eleganza) elegansa*, (gentilezza) gentilèssa, (perfezione) perfessiù, (sagacia) dritüra, indritüra
raffinato (delicato) delicàt, delicadì, (educato) edücàt, (gentile) gentìl, zentìl, (sagace) giotù, (squisito) squisìt, ü bàlsem
raffio (fiocina) frósna, frósa, (gancio, uncino) rampì
rafforzare (consolare) consulà, cunsulà, (ingagliardire) ingheardì, ingaiardìs, (rincalzare) inculmà, incolsà, (rinforzare) rinforsà*, (sviluppare) svilüpà, svilüpàs
raffreddare sfregì, (rifl.) sfregìs, (disaffezionarsi) pèrd l’amùr
raffreddatura (v. raffreddore)
raffreddore fregiùr, (costipazione) costipassiù
raffrenamento (ritegno) ritègn*
raffrenare (confrontare) confrontà, (frenare) frenà, tègn indré, (mitigare) mitigà, (temperare) temprà
raffrontare (paragonare) paragunà, (rinfacciare) rinfassà, imbötà
raganella grì, (rana) rana, (ranetta verde) rana érda (irda), rana marina, rana sanmarina






