Online Italian/Bergamasque Dictionary - Letter M
ma ma (no ‘l gh’è ma ch’i tègne)
macaco macaco, (scimmia) sömia
maccherone macarù, (lasagne) foiàde, (stupido) stüpèd, stüpido, baciòch, stüpet, intréch cóme öna bòcia
macchia smagia, (boscaglia) boscàia*, (bosco) bósch, (colpa) cólpa, culpa, (difetto) difèt, màcola, (levare una m.) leà (caà) öna smagia, (m. in pittura) macia, (patacca) pitaca, (senza m., pulito, puro) polìt, nèt, pür, (scarabocchio) scarabòcc, scribàita, scribéba, sgarabécc, sgrafégn, (tara) tara, (vergogna) ergògna
macchiare smagià, (diffamare, calunniare) calünià*, (oscurare) scürì, fà ègn iscür, (sporcare) sporcà, bordegà, brodgà, (ungere) óns, ontà, uncià
macchiato taclét, tacolét, (m. di nero) ströcc, (colpevole) colpéol*, colpévol*, (sporco) spórch, stóss, (unto) ucc
macchietta macèta, macetina
macchiettare (macchiare) smagià
macchiettato (macchiato) taclét, tacolét
macchina màchina, (dim.) machinèta, (accr.) machinù, (congegno) congègn*, (m. motrice, motore) motùr, mutùr*, (strumento) strömènt, iströmènt
macchinale (meccanico) mecànech*, (motorista) muturista*
macchinare (congiurare) complotà, (meditare) medità, (ordinare) ordenà*, urdinà*, (ordire) ördì, ürdì
macchinazione (trama) trama
macchinismo machinismo, (meccanismo) mecanismo, (strumento) strömènt, iströmènt
macchinista machinista, machinésta
macchinoso (grande) grand, (grosso) gròss
macchione (bosco) bósch, (foresta) forèsta*
macellaio bechér
macellare macelà*, massacrà
macellatore (v. macellaio)
macelleria becaréa
macello macèl*, (macelleria) becaréa, (farne m.) fàn dét tonina, (strage) strage, sfarsabatàia, massacro, mazacara, (uccisione) massamét, copamét
macerare maserà, madrà, (bagnare) bagnà, missà, (mortificare) mortificà
macerato (magro) màgher, sèch
maceratoio màsera, madra
macerazione (concia) conficiörìa, (infusione) infüsiù
macerie (rottame) rotàm, (rovina) rüìna, röìna
macero (maceratoio) màsera, madra, masdra, (stanco) stöf, strach
macia (mucchio di sassi) mürér
macigno marògn, (masso) plòch, (pietra) préda, (rupe) bréch, (sasso) plòch, sass
macilento (gracile) gràcel, (magro) màgher, sèch, (patito) patìt*, (tristo) trést, tristo
macina masna, préda de mölì, (cassa della m.) fasséra, (m. rotta) molassa
macinapepe (pepaiola) salì del pìer, masnì
macinare masnà, (maciullare) sfrantoià, (masticare) mastegà, (stritolare) sfrantömà, (tritare) tridà, tridà sö
macinata masnada
macinatore masnòt
macinino masnì (sue parti: bössolòt o pédre, bössola o campana, caalòt, mascc), (pepaiola) salì del pìer
maciullare (dirompere il lino) sfrantoià, (masticare) mastegà, (rompere) rómp, rompì, sberlà, sbregà, scarpà, scaessà, scheessà, (stritolare) sfrantömà, (tritare) tridà, tridà sö
macramè (frangia) franza, sfranza, sana
maculare (macchiare) smagià
madapolam (tela) téla, tila
Maddalena Madaléna, Léna
madia panéra, panér
madido (bagnato) bagnàt, (molle) mòl, (umido) ömed
Madone (loc.) Madù [i rane de (soprannome)]
madonna (moglie) moér, fómna
Madonna Madóna, (dim.) Madonina
madore (umidità) ömidità, ömed, (sudore) südùr*
madornale madornàl*, (colossale) colossàl, (grande) grand
madre màder (la màder pietusa la fà la fiöla tegnusa), (mamma) mama, (monaca) mònega
madreperla maderpèrla
madreselva (edera) édera, édra, sempervérd, ninòla, égna, lécna, irna
madrevite madervida, (vite) ida
madrigale madrigàl*, (canzone) cansù, (poesia) poeséa
madrina (m. di battesimo) comàr, ghidassa*
maestà maestà, (re) rè, (regina) regina, (serietà) serietà*, (sovrano) sovrano, (tabernacolo) tabernàcol, paradisì
maestoso maestùs, (aspetto m., dignità) dignità*, (appariscente) fà bèl vèd, (grande) grand, (grandioso) grandiùs
maestra maèstra
maestranza maestransa
maestro maèst (nissü nass maèst), (dim.) maestrì, maestrèl, (artigiano) artesà, (artista) artista*, (direttore) diretùr, (m. di ferriera) maér, (guida) guida, (insegnante) insegnànt*, (m. di casa, maggiordomo) magiurdòm, (principale) principàl, (sapiente) sapiènt, (m. di stalla, stalliere) stalér
mafia màfia*, (camorra) camóra*, (combriccola) combrìcola, clöb
maga maga, (strega) stréa
magagna magagna, zàcola, (difetto) difèt, màcola, (guasto) guàst, (tacca) taca, péca, tèssera, (vizio) vésse, ésse
magagnato magagnét, (vizioso) vissiùs
magari magare
magazzinaggio magasinagio
magazziniere magasinér
magazzino magasì, (bottega) bötiga, bütiga, (deposito) depóset,
maggengo (fieno di primo taglio) fé masèngh, ledüra
maggese (terreno) teré
maggio mas, ol mis di àsegn (fina ai quaranta de Mas no laga zó i strass; òia o no òia, ol mis de Mas a l’ pórta la fòia; se l’ piöv ol dé de santa Crus (3), marsa la castègna e böga la nus), (calendimaggio) calènd de mas
maggiolata (poesia) poeséa
maggiolino balóres, acaröla
maggiorana èrba magiurana, magiorana
maggioranza magiuransa*, (superiorità) söperiurità
maggiordomo magiurdòm, (cameriere) camarér
maggiore magiùr, (principale) principàl
maggiorente mazorènt
maggiorità (reggimento) regimènt
magia magéa, (incantesimo) incantésem, (potenza) potènsa*, (stregoneria) striamét, (superstizione) söperstissiù*
magione (palazzo) palàss, (reggia) règia*
magistero (insegnamento) insegnamènt*, insegnamét*
magistrale (eccellente) ecelènte, (maestoso) maestùs, (principale) principàl
magistrato magistràt*, (giudice) giödes, zödes, (funzionario) funsiunare*, (ufficiale) üficiàl, üfissiàl
magistratura (ufficio) öfésse
maglia maglia, (far lavori a m.) ingogià, (incominciare un lavoro a m.) bötà sö i póncc, (scappare una m.) borlà zó öna bréna, scapà zó ü pónt, (m. scappata) bréna, corléra, (m. rovescia) pónt invérs, (corazza) corassa,* (nodo) gróp
maglio mài del fèr, (martello) martèl
magliolo (m. delle vite) gogèta
magma (materia) matéria
magnanimità (generosità) generosità, (grandezza) grandèssa
magnanimo (generoso) generùs, (magnifico) magnìfech
magnano (calderaio, ramaio) ramér, magnà
magnesia magnésia*
magnete (calamita) calaméta
magnetismo (suggestione) sögestiù
magnetite (ferro) fèr
magnetizzare magnetisà, (suggestionare) sögestiunà*
magnificare magnificà*, (celebrare) selebrà, (decantare) decantà, (esagerare) esagerà, (glorificare) glorificà*, (lodare) lodà, (vantare) antà, antà zó
magnificat (mangiata) maiada
magnificente (generoso) generùs, (sfarzoso) sfarsùs*






