Online Italian/Bergamasque Dictionary - Letter M

Letter M

ma ma (no ‘l gh’è ma ch’i tègne)

macaco macaco, (scimmia) sömia

maccherone macarù, (lasagne) foiàde, (stupido) stüpèd, stüpido, baciòch, stüpet, intréch cóme öna bòcia

macchia smagia, (boscaglia) boscàia*, (bosco) bósch, (colpa) cólpa, culpa, (difetto) difèt, màcola, (levare una m.) leà (caà) öna smagia, (m. in pittura) macia, (patacca) pitaca, (senza m., pulito, puro) polìt, nèt, pür, (scarabocchio) scarabòcc, scribàita, scribéba, sgarabécc, sgrafégn, (tara) tara, (vergogna) ergògna

macchiare smagià, (diffamare, calunniare) calünià*, (oscurare) scürì, fà ègn iscür, (sporcare) sporcà, bordegà, brodgà, (ungere) óns, ontà, uncià

macchiato taclét, tacolét, (m. di nero) ströcc, (colpevole) colpéol*, colpévol*, (sporco) spórch, stóss, (unto) ucc

macchietta macèta, macetina

macchiettare (macchiare) smagià

macchiettato (macchiato) taclét, tacolét

macchina màchina, (dim.) machinèta, (accr.) machinù, (congegno) congègn*, (m. motrice, motore) motùr, mutùr*, (strumento) strömènt, iströmènt

macchinale (meccanico) mecànech*, (motorista) muturista*

macchinare (congiurare) complotà, (meditare) medità, (ordinare) ordenà*, urdinà*, (ordire) ördì, ürdì

macchinazione (trama) trama

macchinismo machinismo, (meccanismo) mecanismo, (strumento) strömènt, iströmènt

macchinista machinista, machinésta

macchinoso (grande) grand, (grosso) gròss

macchione (bosco) bósch, (foresta) forèsta*

macellaio bechér

macellare macelà*, massacrà

macellatore (v. macellaio)

macelleria becaréa

macello macèl*, (macelleria) becaréa, (farne m.) fàn dét tonina, (strage) strage, sfarsabatàia, massacro, mazacara, (uccisione) massamét, copamét

macerare maserà, madrà, (bagnare) bagnà, missà, (mortificare) mortificà

macerato (magro) màgher, sèch

maceratoio màsera, madra

macerazione (concia) conficiörìa, (infusione) infüsiù

macerie (rottame) rotàm, (rovina) rüìna, röìna

macero (maceratoio) màsera, madra, masdra, (stanco) stöf, strach

macia (mucchio di sassi) mürér

macigno marògn, (masso) plòch, (pietra) préda, (rupe) bréch, (sasso) plòch, sass

macilento (gracile) gràcel, (magro) màgher, sèch, (patito) patìt*, (tristo) trést, tristo

macina masna, préda de mölì, (cassa della m.) fasséra, (m. rotta) molassa

macinapepe (pepaiola) salì del pìer, masnì

macinare masnà, (maciullare) sfrantoià, (masticare) mastegà, (stritolare) sfrantömà, (tritare) tridà, tridà sö

macinata masnada

macinatore masnòt

macinino masnì (sue parti: bössolòt o pédre, bössola o campana, caalòt, mascc), (pepaiola) salì del pìer

maciullare (dirompere il lino) sfrantoià, (masticare) mastegà, (rompere) rómp, rompì, sberlà, sbregà, scarpà, scaessà, scheessà, (stritolare) sfrantömà, (tritare) tridà, tridà sö

macramè (frangia) franza, sfranza, sana

maculare (macchiare) smagià

madapolam (tela) téla, tila

Maddalena Madaléna, Léna

madia panéra, panér

madido (bagnato) bagnàt, (molle) mòl, (umido) ömed

Madone (loc.) Madù [i rane de (soprannome)]

madonna (moglie) moér, fómna

Madonna Madóna, (dim.) Madonina

madore (umidità) ömidità, ömed, (sudore) südùr*

madornale madornàl*, (colossale) colossàl, (grande) grand

madre màder (la màder pietusa la fà la fiöla tegnusa), (mamma) mama, (monaca) mònega

madreperla maderpèrla

madreselva (edera) édera, édra, sempervérd, ninòla, égna, lécna, irna

madrevite madervida, (vite) ida

madrigale madrigàl*, (canzone) cansù, (poesia) poeséa

madrina (m. di battesimo) comàr, ghidassa*

maestà maestà, (re) rè, (regina) regina, (serietà) serietà*, (sovrano) sovrano, (tabernacolo) tabernàcol, paradisì

maestoso maestùs, (aspetto m., dignità) dignità*, (appariscente) fà bèl vèd, (grande) grand, (grandioso) grandiùs

maestra maèstra

maestranza maestransa

maestro maèst (nissü nass maèst), (dim.) maestrì, maestrèl, (artigiano) artesà, (artista) artista*, (direttore) diretùr, (m. di ferriera) maér, (guida) guida, (insegnante) insegnànt*, (m. di casa, maggiordomo) magiurdòm, (principale) principàl, (sapiente) sapiènt, (m. di stalla, stalliere) stalér

mafia màfia*, (camorra) camóra*, (combriccola) combrìcola, clöb

maga maga, (strega) stréa

magagna magagna, zàcola, (difetto) difèt, màcola, (guasto) guàst, (tacca) taca, péca, tèssera, (vizio) vésse, ésse

magagnato magagnét, (vizioso) vissiùs

magari magare

magazzinaggio magasinagio

magazziniere magasinér

magazzino magasì, (bottega) bötiga, bütiga, (deposito) depóset,

maggengo (fieno di primo taglio) fé masèngh, ledüra

maggese (terreno) teré

maggio mas, ol mis di àsegn (fina ai quaranta de Mas no laga zó i strass; òia o no òia, ol mis de Mas a l’ pórta la fòia; se l’ piöv ol dé de santa Crus (3), marsa la castègna e böga la nus), (calendimaggio) calènd de mas

maggiolata (poesia) poeséa

maggiolino balóres, acaröla

maggiorana èrba magiurana, magiorana

maggioranza magiuransa*, (superiorità) söperiurità

maggiordomo magiurdòm, (cameriere) camarér

maggiore magiùr, (principale) principàl

maggiorente mazorènt

maggiorità (reggimento) regimènt

magia magéa, (incantesimo) incantésem, (potenza) potènsa*, (stregoneria) striamét, (superstizione) söperstissiù*

magione (palazzo) palàss, (reggia) règia*

magistero (insegnamento) insegnamènt*, insegnamét*

magistrale (eccellente) ecelènte, (maestoso) maestùs, (principale) principàl

magistrato magistràt*, (giudice) giödes, zödes, (funzionario) funsiunare*, (ufficiale) üficiàl, üfissiàl

magistratura (ufficio) öfésse

maglia maglia, (far lavori a m.) ingogià, (incominciare un lavoro a m.) bötà sö i póncc, (scappare una m.) borlà zó öna bréna, scapà zó ü pónt, (m. scappata) bréna, corléra, (m. rovescia) pónt invérs, (corazza) corassa,* (nodo) gróp

maglio mài del fèr, (martello) martèl

magliolo (m. delle vite) gogèta

magma (materia) matéria

magnanimità (generosità) generosità, (grandezza) grandèssa

magnanimo (generoso) generùs, (magnifico) magnìfech

magnano (calderaio, ramaio) ramér, magnà

magnesia magnésia*

magnete (calamita) calaméta

magnetismo (suggestione) sögestiù

magnetite (ferro) fèr

magnetizzare magnetisà, (suggestionare) sögestiunà*

magnificare magnificà*, (celebrare) selebrà, (decantare) decantà, (esagerare) esagerà, (glorificare) glorificà*, (lodare) lodà, (vantare) antà, antà zó

magnificat (mangiata) maiada

magnificente (generoso) generùs, (sfarzoso) sfarsùs*

© Copyright by DUCATO di PIAZZA PONTIDA - 24122 BERGAMO - Piazza Pontida, 41 Tel. 035.210276.In accordance with the Copyright Law and the Civil Code, the reproduction of this publication, in whole or in part, by any electronic, mechanical, photocopying, microfilming, recording or other means, is prohibited. Bergamasco–Italian Dictionary edited by CARMELO FRANCIA and EMANUELE GAMBARINI